Ja, dialoog kan echt. Dat bewijs het Parents’ Circle Family Forum (PCFF). Zij brengen Israëli’s en Palestijnen samen die familieleden verloren. De leden van het PCFF vertellen wereldwijd over rouw, en hun keuze voor verzoening boven wraak.
Maayan Inon en Musa Al-Hattawi verloren allebei familie in het Israëlisch-Palestijns conflict. De ouders van Maayan kwamen om het leven bij de aanslagen van 7 oktober 2023. Musa verloor in de oorlog die volgde op die aanslagen meer dan 20 familieleden uit Gaza. Nu zijn ze lid van het PCFF. Ondanks alles gaan ze de dialoog aan en kiezen ze voor verzoening in plaats van haat. Begin oktober stond een gespreksavond met Maayan en Musa gepland in Genk. Helaas geraakten ze daar niet in levende lijve. Door het recente geweld waren alle vluchten geannuleerd. Dankzij digitale redmiddelen konden we toch videobellen. Zo’n dertig Limburgers luisterden geboeid naar twee straffe getuigenissen van twee straffe mensen, en werden er stil van.
Musa: “Het PCFF bestaat al twintig jaar en is de laatste Palestijns-Israëlische organisatie die nog actief is. Zo’n 600 families zijn aangesloten, maar eigenlijk hopen we natuurlijk dat er geen nieuwe leden meer bij komen. Ikzelf sloot me aan toen ik mijn neef verloor. Intussen is hij al lang niet meer de enige… Mijn mama woont in Gaza. Ik in Jeruzalem, waar ik werk als dokter. Daar hoor je eigenlijk niets over wat er gebeurt in Gaza. Ik weet dus niet zeker of mijn familie nog leeft. Maar omdat ik al tien maanden niks meer van hen hoor, weet ik het eigenlijk wel.”
Maayan: “Elke keer als ik naar Musa luister weet ik niet goed wat te zeggen. Ik wil hem gewoon een knuffel geven. Ik ben geboren in een kibboets dichtbij Gaza. Toen ik klein was, gingen we nog naar Gaza. Er was geen hek rond, we speelden met de kinderen daar. Ik had er vrienden. Het is moeilijk te zeggen wanneer het ‘slecht’ werd. Er kwam telkens meer beveiliging. Een hek, en nog een hek. De afstand tot Gaza werd groter en groter. We groeiden uit elkaar.”
“Op 7 oktober 2023 had ik met mijn broer en ouders afgesproken. Al heel vroeg ’s morgens kreeg ik telefoon van vrienden en een sms van mijn papa. Er was veel lawaai en er klonken geweerschoten. We wisten niet wat er gaande was. Na een paar uur hoorde ik dat het huis van mijn ouders volledig afgebrand was. We wisten niet waar ze waren en konden niet naar daar. Pas twee weken werden de stoffelijke resten van mijn vader herkend. Mijn moeder is tot nu toe nog altijd niet gevonden. We vreesden dat ze gekidnapt was, maar eigenlijk weet niemand het. Dus is ze overleden verklaard.”
Musa: “Zeven oktober was een ramp. Ik wil er liever geen enkel verhaal meer over horen.”
Maayan: “Twee maanden na die aanslagen kon ik aan niets anders denken. Rouw en paniek overheersten. Ik was voortdurend angstig dat iemand me zou komen vermoorden. Dat gevoel wens ik niemand in de wereld toe. Maar na een tijd besefte ik: ik kan niet verder leven met een hart dat op slot zit. Ik praatte met andere mensen die iemand verloren, en kwam terecht bij het PCFF. Daar hoorde ik voor het eerst ook Palestijnse verhalen. Het was niet eenvoudig om die te horen, en hun pijn te voelen. Het is gemakkelijker om te zeggen: ik heb hier geen ruimte voor. Ik rouw om mijn volk. Maar voor mijn herstelproces was het belangrijk. Alle leven is kostbaar. Iedereen zou in veiligheid moeten kunnen leven. Iedereen moet doen wat hij kan om zijn hart te openen, en de verhalen van de ander te horen. Dapper zijn, en sterk. En niet antwoorden met geweld en extremisme.”
De cirkel van dader en slachtoffer gaat heel ver terug. Wil je weg uit deze hel? Begrijp dan dat we zowel slachtoffer als dader zijn. Vrede komt er niet door een kant te kiezen. We moeten elkaar zien als mensen, niet als Israëli of Palestijn. Dat is moeilijk, maar het is onze plicht.”
Musa: “God heeft ons twee oren en ogen gegeven, en maar één mond. Luister en kijk! Vroeger was er een muur tussen mij en mijn Israëlische buren. Ik wilde niet naar hen luisteren, en andersom ook niet. Ik was boos en bang. Ik zat zelfs tien jaar in de gevangenis omdat ik vaak in opstand kwam tegen Israël. Maar toen kwam ik in contact met het PCFF. Vanaf dan begon ik te luisteren, en kon ik zeggen: ik voel jouw pijn. Ik begrijp wat jij doormaakt. Dat veranderde me. Ik wil de boosheid die ik voelde niet doorgeven aan mijn kinderen. De muur heeft twee kanten. Mensen in Israël hebben een verhaal, net als wij.”
Maayan: “In het PCFF leerde ik dat niemand de situatie gaat veranderen voor ons. Dat moeten we zelf doen. Overeen komen kan.”
Musa: “Het PCFF laat ons niet bij onze eigen situatie stilstaan, maar bij onze toekomst. Die van ons en onze kinderen.”
Maayan: “De cirkel van dader en slachtoffer gaat heel ver terug. Dit is niet de eerste oorlog. Wil je weg uit deze hel? Begrijp dan dat we zowel slachtoffer als dader zijn. Accepteer die twee kanten van de cirkel. Want vrede komt er niet door een kant te kiezen. Er is geen winnen hier. We moeten elkaar zien als mensen, niet als Israëli of Palestijn. Dat is moeilijk, maar het is onze plicht.”
Musa: “Veel organisaties in Palestina werken aan vrede, maar omdat de oorlogsretoriek overheerst, aarzelen ze om dat te doen samen met Israëli’s. We zijn met velen die hopen, maar de mensen die te winnen hebben bij de oorlog willen onze stem niet horen.”
Maayan: “Hoop is een actie! Het is iets wat je zelf doet, niet iets dat gebeurt door een overheid. We hebben jullie nodig om ons verhaal verder te vertellen. Want de media doen dit niet. Niet in Israël, maar ook niet elders in de wereld.”
Avansa organiseerde deze dialoogavond samen met Broederlijk Delen Limburg.
Dit artikel verscheen eerder in het Magazine van Avansa Limburg, najaar 2024.
