Wandelgesprekken en psychische kwetsbaarheid

Ze biedt ontmoetingskansen voor lotgenoten, geeft informatie, stimuleert participatie en doet aan sensibilisering. Jef organiseert en begeleidt wandelgesprekken in West-Limburg voor iedereen die zich eenzaam voelt en/of een psychische kwetsbaarheid heeft. De deelnemers (maximum vier personen) kiezen thema’s waarover ze tijdens de wandeling van gedachten wisselen.

Hoe ben jij gestart met jouw groep bij vzw Uilenspiegel?

Jef: Psychische kwetsbaarheid is voor mij een ruim begrip. Zo beschouw ik bijvoorbeeld hooggevoeligheid ook als een psychische kwetsbaarheid. Ik was altijd geboeid door mentale moeilijkheden. Na kennismaking met vzw Uilenspiegel, besliste ik om zelf een groep te starten in West-Limburg. Ik vond dat psychisch kwetsbaren niet altijd de nodige aandacht kregen. Nu heb ik een groep van een tiental mensen die regelmatig samenkomen. Jammer genoeg mogen we in deze coronatijd geen samenkomsten organiseren.

De 20 groepen van Uilenspiegel (in Vlaanderen en Brussel) zijn praatgroepen of gesloten themagroepen, bijvoorbeeld rond burn-out. Ook inclusie is voor ons heel belangrijk. Zo streven we naar een gemengd publiek. Tijdens de coronacrisis verliepen veel activiteiten online, maar ik merkte dat dit niet voor iedereen mogelijk was. Gelukkig was wandelen per vier nog wel mogelijk. Zo startte ik met wandelgesprekken. Natuurlijk is het idee niet nieuw, maar het werkt wel. Op die manier maakten we van de nood een deugd.

Hoe merk je dat mensen zin vinden en deugd hebben aan de wandelgesprekken?

Jef: Heel eenvoudig; ze blijven terugkomen. Dat is al een eerste teken van een geslaagd initiatief. Tijdens het wandelen kom je tot verdieping. Soms vragen deelnemers individuele wandelingen om hun hart te luchten. Deelnemers vinden zin omdat natuurbeleving goed is voor lichaam en geest. Voor mij is het zelfs een vorm van levensbeschouwing. De wandelgesprekken slaan aan en het is een zinvolle manier om mensen uit hun kot te halen. Niet enkel om fysiek fit en gezond te zijn, maar vooral om mentaal gezond en weerbaar te blijven.

Volgens een onderzoek van de Universiteit Antwerpen heeft natuurbeleving een positief effect op je mentale welbevinden. Mensen die tijdens de lockdowns veel gaan wandelen, ervaren minder stress en ervaren meer rust. Merk je dat ook?

Jef: Natuurbeleving geeft bepaalde hormonen een boost, vooral endorfine. Dat is wat een goede wandeling in de natuur losmaakt. Wandelen is ook een vorm van vertragen. Dit heeft een positief effect op je gemoedstoestand.

Wat is volgens jou de beste remedie tegen eenzaamheid?

Jef: Dat ligt deels bij de persoon en deels bij hun omgeving. Daarnaast is er een hemelsbreed verschil tussen ‘alleen zijn’ en ‘eenzaam zijn’. Ten eerste is het besef van eenzaamheid een eerste stap. Ten tweede moet een eenzame voldoende kracht hebben om iets te doen aan die situatie. Dat is erg moeilijk voor sommigen. Dan zijn verenigingen, zoals Samana, heel zinvolle initiatieven. Maar eenzaamheid is voor veel organisaties nog onbekend terrein. Er zijn namelijk verschillende vormen van eenzaamheid. Ik schreef een essay om 25 soorten emotionele eenzaamheid te bespreken. Zo is er een verschil tussen emotionele en sociale eenzaamheid. Ik pleit voor meer aandacht voor dit probleem. Oplossingen? Enerzijds ‘presentie’ en ‘empathie’. Ik bedoel daarmee om “er te zijn”, zonder medelijden maar met mededogen. Anderzijds ‘preventie’ door op voorhand in te spelen op vereenzaming. Dan geraken we een heel eind ver.

Door Sam Stefani, vormingswerker bij Avansa Limburg.