Lezen, voelen en begrijpen

Cognetti beschrijft prachtig de sfeer, de vriendschap en de moeilijke vader-zoon relatie. Maar dat was niet zozeer de reden waarom ik het boek opnieuw wilde lezen. Het was eerder de behoefte om in deze lockdownperiode er even tussenuit te zijn. Een ontsnappen aan ons huis en onze tuin, waar we nu toch al enkele maanden op aangewezen zijn. Vorige week verbleef ik in de Italiaanse bergen, in een dorpje in het Noord-Italiaanse Val d’Aosta. Het was er heerlijk. Ik maakte in mijn hoofd mooie wandelingen, samen met het hoofdpersonage Pietro en zijn vriend Bruno.

Want dat is wat een goed boek doet: het neemt ons mee naar andere plaatsen en andere tijden, het doet ons in het hoofd kruipen van andere mensen, het neemt ons mee op avontuur.

Maar lezen doet nog meer met ons.

De Nederlandse schrijfster en onderzoekster Emy Koopman onderzocht of literatuur over lijden ons kan helpen om dat lijden beter te voelen en te begrijpen. Ze ontdekte dat verhalen over lijden betekenisvol zijn. Ze geven woorden aan onze ervaringen die we soms als te complex aanvoelen om ze te verwoorden en te begrijpen.

Maar ook als we zelf geen herkenning hebben, zorgt een goed verhaal of een boek voor een beter begrip voor anderen. Goede teksten en literatuur maken mensen empathischer. Neem bijvoorbeeld het nieuwe boek van Lize Spit, Ik ben er niet. De schrijfster vertelt over de Brusselse Leo, wiens vriend het psychisch zeer moeilijk krijgt. Hij krijgt manische (en depressieve) buien en zakt steeds verder weg. Je kan niet anders dan meevoelen met Leo, maar ook met haar vriend Simon. Na het lezen van het boek heb je ongetwijfeld meer begrip voor mensen in een gelijkaardige situatie.

Lezen doet dus best wel wat met je. Bij Avansa Limburg vinden we het belangrijk mensen te stimuleren om te lezen. Dat doen we via onze klassieke leesgroepen waarbij deelnemers een (vooraf gelezen) boek bespreken.

Een andere formule zijn onze Samen lezen-samenkomsten. Het opzet lijkt eenvoudig: een groepje van 5 tot 12 mensen komt regelmatig samen. De begeleider leest een kortverhaal en een gedicht voor. Ze onderbreekt het verhaal met open vragen en soms ook gewoon met stilte. Zo ontstaat er een gesprek. De deelnemers reflecteren over wat het verhaal met hen doet. Of luisteren gewoon naar de anderen. Het boeiende ontstaat wanneer je merkt dat iemand anders van de groepen niet dezelfde ervaring heeft of de tekst niet op de manier beleeft zoals jij dat deed. Dat zorgt voor een fijn groepsgevoel en waardevolle gesprekken. De leesgroepen worden op die manier plaatsen waar je de tijd neemt om even stil te staan bij een tekst en te praten over de dingen die er echt toe doen in het leven. Ook Jan Raes; psychiater, medeoprichter van het Lezerscollectief en auteur van ‘Samen lezen, de ultieme therapie’ is overtuigd van de helende werking van literatuur. “Een goed geschreven tekst zorgt ervoor dat je er volledig in kan meeleven. De personages voelen als reëel aan, de situatie komt sterk in beeld. De gebeurtenissen in het verhaal worden ook deel van jou: via je verbeelding lijk je ze zélf mee te maken”.

Wil je zelf ook eens ervaren wat Samen lezen met je doet, waar het je heen voert? Dat kan: op dinsdag 26 januari kan je deelnemen aan de eerste van 3 sessies. (Inschrijven niet meer mogelijk).