Dit jaar vieren we de 250ste verjaardag van Ludwig van Beethoven. De muzikale erfenis van Beethoven is enorm. Zijn ‘Ode an die Freude’ is zelfs het Europese volkslied geworden. Om aan te tonen wat voor een bijzonder figuur Beethoven was, legden we ons oor te luister bij politica Hilde Vautmans en muzikanten Waldo Geuns en Bob Permentier, drie grote Beethovenliefhebbers.
Wat betekent Beethoven voor u?
De muziek van Beethoven is al van jongs af aan deel van mijn leven. De Für Elise, de Mondschein-sonate,.. Als pianist kom je zijn muziek op een bepaald moment in je parcours sowieso tegen. En hoe meer ik zijn muziek speelde, hoe meer ik in zijn wereld werd meegezogen. Want zijn muziek steekt niet alleen heel ingenieus in elkaar, ook weerspiegelt ze Beethovens leven. Als je goed luistert, hoor je zijn frustratie over zijn doofheid, zijn verliefdheden, zijn onzekerheden,... Er zit heel veel verstopt 'achter' de muzieknoten. En die ontdekkingstocht is wat Beethoven voor mij zo uniek maakt.
Wat zou je zeker moeten beluisteren en waarom?
Beethoven is vooral beroemd voor zijn symfonieën, strijkkwartetten of pianosonates, maar wat je zeker ook eens moet beluisteren zijn de zes liederen van de liedcyclus An die ferne Geliebte, op. 98. Ze verklanken Beethovens verlangen naar een onbereikbare geliefde. De muziek is nu eens intens en stormachtig, dan weer schrijnend. Het gemis is allesoverheersend. Als je daarbij ook nog eens Beethovens brief naar de onbekende "Unsterbliche Geliebte" uit juli 1812 leest, dan garandeer ik je heel wat kippenvelmomenten.
Wat betekent Beethoven voor u (en voor Europa)?
Beethoven was niet alleen een geniaal componist die een enorme bijdrage leverde aan onze gemeenschappelijke Europese cultuur. Hij was ook een échte Europeaan avant la lettre. Zo zag hij reeds in dat 'alle mensen broeders zijn', zoals ook naar boven komt in de tekst van Ode an die Freude (Ode aan de vreugde). Deze compositie van Beethoven werd intussen het officieel Europees volkslied.
Als je je realiseert dat tijdens een zitting van het Britse Lagerhuis in 2017 Ode aan Vreugde werd gezongen door parlementsleden uit protest tegen de Brexit, dan kan je je inbeelden wat een effect Beethovens muziek heeft tot op vandaag. Hij verenigt ons en blijft ons tot op vandaag raken met de universele schoonheid van muziek.
Wat zou je zeker moeten beluisteren en waarom?
Persoonlijk vind ik Beethovens piano sonates meesterlijk. Ik heb het altijd heel bijzonder gevonden hoe muziek je zo kan ontroeren, je mee kan slepen en emoties kan doen opwellen. Zijn negende en ook laatste symfonie is voor mij het summum van Beethovens talent. Zeker als je weet dat hij dit schreef op een moment dat hij al doof was.
Wat betekent Beethoven voor u?
Deze vraag kan ik alleen beantwoorden vanuit mijn ervaring als uitvoerend muzikant. Vóór Beethoven was muziek gebaseerd op bepaalde structuren. Beethoven koos er net voor om die structuren te doorbreken en op die manier voor een spannende, muzikale tinteling te zorgen. Een hele nieuwe klankenwereld ging open.
Wat zou je zeker moeten beluisteren?
Het vioolconcerto vind ik een uniek werk; de pianosonates vormen een monumentale verzameling, de strijkkwartetten zijn ronduit revolutionair en Beethoven is uiteraard de absolute meester van het symfoniegenre….
Om maar te zeggen… wat een moeilijke vraag. Laat ik mij dan toch maar begeven in het domein van de symfonieën. En mijn persoonlijk absolute favoriet is de 7e symfonie.De hele symfonie draait voor mij rond het tweede, ‘trage’ deel. Dit is een treurmars, voor mij persoonlijk één van de meest innige en intieme treurmarsen die ik ken. Ik heb deze uitvoering al een aantal keer mogen brengen tijdens een afscheidsviering. Dit muziekstuk kan als geen ander een mooi, statig, respectvol, vredevolle hommage aan persoon brengen.De uitdaging voor de blazers is daarbij om je ademhaling vol te houden tijdens deze lange, bijna oneindige melodieën, vol te houden. Dit zorgt ervoor dat je genoodzaakt bent om in de melodie te kruipen via je ademhaling. Het geeft je als het ware het gevoel van bijna letterlijk in de laatste adem van een overleden persoon te gaan.